___________________________________________________________________________________________________

BAJKI MAJĄ MOC

Czytanie to wspaniała forma kontaktu z dzieckiem. Dziecko słucha głosu rodzica,
obserwuje jego twarz i gesty, a także może się przytulić (czuje się bezpiecznie!). Jest to
idealny moment do wspólnej zabawy, jak i do prowadzenia poważnych rozmów. Często
dzieci pytają o treść przeczytanej książki, by upewnić się czy wszystko dobrze zrozumiały
oraz by poznać znaczenie nowych słów. Wychodząc od pytań dzieci lub stawiając własne
możemy skierowania ich uwagę na emocje i ważne wartości.
Przede wszystkim musimy pamiętać, że wartości przekazujemy dzieciom poprzez
przykład własnego życia. To, co robimy i w jaki sposób, jest dla nich najważniejsze. Warto
rozmawiać o wartościach. Czytanie książek, w których bohaterowie praktykują wartości może
być idealnym powodem do ważnych rozmów. W bibliotece jest wiele wartościowych książek,
które pokazują, czym jest szacunek, odwaga, miłość, przyjaźń, uczciwość.
Pytania, które stawiamy dzieciom po przeczytaniu bajki nie mogą sugerować im
odpowiedzi. Nie należy także narzucać dzieciom swojego zdania, ale stworzyć taką sytuację,
w której mogą przyjrzeć się bohaterom. Można wspólnie z dzieckiem wcielić się w postacie
bohaterów. Dziecko postawione w takiej sytuacji, samo wyciągnie słuszne wnioski we
właściwym dla siebie czasie i nauka płynąca z książki z pewnością będzie skuteczna. Należy
jednak pamiętać, aby nie zmuszać dzieci do rozmowy. Jeśli dziecko nie chce odpowiadać na
pytania, dajmy mu do tego prawo. Wystarczy, że wysłucha historię. Na wszystko przyjdzie
czas.
Wśród rodziców często pojawia się pytanie: „Jaką książkę wybrać?” Istnieje kilka
cech bajki, która działa. Bohaterem takiej bajki powinna być postać dziecięca, zwierzątko np.
żabka, sowa, pies. W jednej bajce powinna być wyjaśniona jedna wartość. Opowieść musi
mieć dobre zakończenie, gdyż pokazuje wzorce pozytywnych zachowań. Oczywiście wyjątek
stanowią bajki czytane tylko dla przyjemności, gdy chcemy się pobawić i rozluźnić (co także
jest ważne dla dziecka i dla nas – dorosłych). W każdym razie warto pamiętać o tym, że bajki
mają moc.

___________________________________________________________________________________________________

JAK DOBRAĆ TORNISTER DLA DZIECKA
ROZPOCZYNAJĄCEGO NAUKĘ SZKOLNĄ?

Właściwy dobór tornistra i miejsca do nauki przy biurku oraz właściwa pozycja siedząca
podczas nauki to tematy niezwykle ważne dla rodziców dzieci rozpoczynających edukację.
Powyższe czynniki mają znaczący wpływ na prawidłowe położenie i rozwój kręgosłupa,
natomiast brak przestrzegania zaleceń i wskazań dotyczących prawidłowego doboru tornistra,
jego nadmierne obciążenie czy długotrwałe przebywanie w pozycjach nawykowych, a
zarazem niefizjologicznych mogą doprowadzić do powstania i rozwoju wad postawy ciała.
Prawidłowej postawie ciała i fizjologicznemu rozwojowi sprzyjać będzie tylko taki
ekwipunek szkolny, który dostosowany jest rozmiarem i ciężarem odpowiednio do wieku,
budowy ciała oraz możliwości fizycznych dziecka. Kręgosłup sześciolatka jest w fazie
dynamicznego rozwoju, dlatego jego nadmierne obciążenie może skutkować poważnymi
dysfunkcjami w danym okresie ontogenezy i poważnymi chorobami cywilizacyjnymi w jej kolejnych okresach. Od tego, czy prawidłowo dobrany będzie tornister, zależeć może zdrowie i komfort naszego dziecka. Przy jego zakupie należy zwrócić uwagę na jego: ciężar, wielkość, kształt oraz rodzaj.

Ciężar

Zgodnie z zaleceniem Ministerstwa Edukacji Narodowej całość codziennego szkolnego
ekwipunku ucznia szkoły podstawowej nie powinna przekraczać 10% masy ciała ucznia
w klasach 1-3 i 15% masy ciała uczniów starszych. Ma to związek z budową ciała, siłą układu
mięśniowego i ogólną sprawnością dziecka. Jeśli ciężar tornistra będzie zbyt duży, wówczas
wpływać to może negatywnie na struktury więzadłowe kręgosłupa powodując jego ból,
przeciążając stawy biodrowe, kolanowe, stawy stóp a także przyczyni się do powstania wad
postawy ciała. Pakując tornister cięższe rzeczy należy umieszczać na jego dnie. Należy też
sprawdzać czy dzieci nie pakują do tornistra zbędnych rzeczy zbytnio go obciążając.
Wielkość Tornistra powinien być dobrany do wysokości ciała dziecka. Górna krawędź nie może
wystawać poza ramiona a spód powinien znajdować się na wysokości kości miednicznej
(powyżej pośladków). Nie powinien być także szerszy od pleców.

Kształt

Tornister powinien być wyprofilowany zgodnie z fizjologicznymi krzywiznami kręgosłupa,
mieć usztywniony tył z podparciem odcinka lędźwiowego, a także powinien przylegać do
pleców dziecka. W dopasowaniu ułożenia tornistra do sylwetki istotne jest prawidłowe
ułożenie szelek (o szerokości ok. 4 cm), które powinny mieć możliwość łatwej regulacji, co
ułatwia zakładanie i zdejmowanie oraz dobre przyleganie do pleców. Zaleca się dodatkowe
zapięcie spinające szelki z przodu klatki piersiowej. Tornister należy nosić na obu ramionach
a szelki powinny być zawsze jednakowej długości zapewniając symetryczne obciążenie
pleców.

Rodzaj

Tornister, plecak, czy plecak na kółkach.
Tornistry są doskonałym wyborem dla uczniów klas młodszych ze względu na bardziej
sztywną konstrukcję, która sprzyja zachowaniu prawidłowej postawy ciała.
Plecaki posiadają miękką tylną ścianę co utrudniać może dobre przyleganie do pleców.
Plecak na kółkach nie obciąża nadmiernie kręgosłupa, jednak ciągnięcie plecaka za sobą
wymusza u dzieci nienaturalną, asymetryczną pozycję powodującą rotację i cofnięcie jednego
barku co może skutkować wadą postawy. Często należy pokonać również schody czy
krawężniki, a wówczas trzeba plecak podnosić i przenosić. Właściwie dobrany bagaż szkolny będzie dobrą inwestycją w zdrowie dziecka wpływając na jego prawidłową postawę ciała.
Prawidłowa pozycja podczas siedzenia przy biurku.
Nie mniej ważne od doboru odpowiedniego tornistra jest zorganizowanie dziecku zgodnego
z zasadami ergonomii stanowiska pracy. Podczas siedzenia przy biurku czy w ławce szkolnej
dziecko powinno mieć proste plecy, odcinek lędźwiowy i piersiowy oparty o krzesło,
pośladki dosunięte do końca siedziska. Stopy powinny być na podłożu lub podnóżku,
kończyny dolne ugięte w stawach kolanowych i biodrowych, przedramiona powinny opierać
się na stole, barki rozluźnione, głowa w osi ciała, a broda lekko cofnięta. Obręcz barkowa i
miedniczna powinny być ułożone poziomo, symetrycznie bez rotacji tułowia.
Istotny wpływ na prawidłowy rozwój dziecka ma regularna aktywność fizyczna, która
wpływa na wzmocnienie gorsetu mięśniowego, a także poprawę ogólnej sprawności
fizycznej.
Zapewnienie dzieciom odpowiedniej dawki wysiłku fizycznego pomoże zniwelować
negatywne skutki obciążenia kręgosłupa podczas noszenia szkolnych tornistrów oraz
długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej.

Literatura:
1. Nowotny J. Edukacja i reedukacja ruchowa. KASPER, Kraków 2003.
2. Kutzner – Kozińska M. Proces korygowania wad postawy. Wydawnictwa Dydaktyczne,
Warszawa 2008.
3. Romanowska A. Wychowanie do postępowania korekcyjnego. Wydawnictwo Korepetytor.
Płock 2011.

___________________________________________________________________________________________________

DZIECIĘCE EMOCJE

Emocje odgrywają bardzo ważną rolę w życiu każdego z nas. Są to procesy
psychiczne, uczucia, dzięki którym nadajemy wartość (może być ona pozytywna lub
negatywna) wydarzeniom, które nas spotykają.
Naukowo wyodrębniono sześć podstawowych emocji. Są to: radość, smutek, strach, złość,
wstręt i zaskoczenie. Każda z nich pełni funkcję regulacyjną w naszym ciele. Oznacza to
jedno: aby nasze ciało i psychika mogły dobrze funkcjonować, w zgodzie ze sobą – niezmiernie ważne jest, aby zauważać – w odpowiedzi na konkretne bodźce – reakcje swojego organizmu i umieć je nazywać.
Pójście do pierwszej klasy kumuluje w dziecku ogrom uczuć, które mogą być trudne dla tak
młodej osoby. Może pojawić się lęk (czyli składowa podstawowej emocji, jaką jest strach) –
spowodowany zbliżającą się zmianą, przejściem z przedszkola do szkoły, ze znanego w nieznane. Jak również ekscytacja (radość) wynikająca z poznania nowych ludzi. Dlatego tak ważne jest, aby rozmawiać z dziećmi o tym, co czują. Można zadać im pytanie – jakie uczucie powoduje w nich myśl o pójściu do szkoły. Jak wyobrażają sobie swoją nową rzeczywistość od września. Niech próbują to nazwać, zilustrować (np. w formie rysunku). Bardzo ważne jest, abyśmy już od najmłodszych lat uczyli dzieci różnicować ich stany psychiczne. Dzięki temu, już jako dorośli, będą miały większy wgląd w siebie oraz będą umiały stawiać granice innym ludziom, jak również mówić o swoich potrzebach.
Warto zapoznawać dzieci z emocjami, poprzez pokazywanie stanu fizycznego, który im towarzyszy. I tak odpowiednio: człowiek radosny – uśmiecha się, człowiek smutny – płacze. Ważne jest również, aby w momencie, kiedy dziecko w swoim naturalnym otoczeniu, prezentuje jakąś emocję (np. jest radosne, bo dostało prezent) mówić mu, że w tym momencie emocją, którą czuje – jest radość. I radość charakteryzuje się właśnie uśmiechem. W ten sposób można rozmawiać z przyszłymi pierwszoklasistami na temat emocji związanych z pójściem do szkoły. Czy myśl ta wzbudza w nich uśmiech na twarzy? Czy raczej w ich oczach pojawiają się łzy? Jeżeli dzieci prawidłowo nazwą swoje uczucia, należy porozmawiać z nimi o źródłach tych uczuć (np. co powoduje w tobie smutek, kiedy myślisz o tym, że pójdziesz do szkoły? Tęsknota za paniami z przedszkola?)
Należy pamiętać, że dzieci uczą się przez naśladownictwo oraz są bardzo dobrymi obserwatorami. A kogo nie lepiej obserwować, jak swoich własnych rodziców. Dlatego też, kiedy dzieci zauważą nasze emocje, mówmy im o nich wprost.

___________________________________________________________________________________________________

O POZYTYWNYM NASTAWIENIU PRZEDSZKOLAKA,
CZYLI CZEGO NIE MÓWIĆ DO DZIECKA
PRZED PIERWSZYM DNIEM W SZKOLE

Pierwszy dzień w szkole to niemalże kamień milowy w życiu każdego dziecka. Dobrze jest
przygotować naszych najmłodszych do tego wydarzenia.
Aby zmniejszyć stres związany z tak dużą zmianą, należy przede wszystkim rozmawiać z dzieckiem o jego obawach i wątpliwościach. Dziecko wysłuchane, to dziecko szczęśliwe.
Bardzo ważne jest, aby podczas rozmowy z przedszkolakiem na tematy szkolne, posługiwać się
odpowiednim słownictwem. Starajmy się unikać zwrotów typu: dobre już się skończyło, teraz to
zobaczysz, w szkole nie będzie już tak łatwo. Jest to ważne, ponieważ dzieci o większej wrażliwości mogą przestraszyć się i reagować lękowo na pójście do szkoły. Dobrze jest zastępować te zwroty sformułowaniami o charakterze budującym, np. wszystko będzie dobrze, wierzę w ciebie, poradzisz sobie, poznasz nowych kolegów i koleżanki.
Równie ważne są rozmowy na temat zmiany nauczyciela. Tu również starajmy się operować
słownictwem, które nie będzie stresujące dla dziecka, a wręcz przeciwnie – zachęci je do eksploracji nowej, szkolnej rzeczywistości. Tak więc, zamiast straszyć dziecko nową panią, która już nie będzie taka wyrozumiała jak pani z przedszkola – przedstawiajmy nowych nauczycieli w dobrym świetle. Niech kojarzą się z osobami, którym można zaufać.
Aby dzieci nie zostały przytłoczone ogromem nowych doświadczeń, oprócz rozmowy, należy
wspierać je również działaniami. Nie bez powodu szkoły podstawowe organizują dni otwarte dla przedszkolaków. Jeśli tylko mamy możliwość, aby uczestniczyć w takim dniu – wykorzystajmy ją. Jest to niepowtarzalna okazja do zapoznania dziecka ze szkolną rzeczywistością oraz wzbudzenia w nim zainteresowania kolejnymi doświadczeniami.
Pamiętajmy, że to, co mówimy, może bardzo mocno wpłynąć na zachowanie dzieci. Słowa mają ogromną moc, dlatego posługujmy się nimi w sposób przemyślany.

___________________________________________________________________________________________________

JAK MOTYWOWAĆ DZIECI
DO POZYTYWNYCH ZMIAN W ZACHOWANIU,
CZYLI O STAWIANIU GRANIC I NAGRADZANIU

Dzieci uczą się przez naśladowanie. Najprostszym i najbardziej skutecznym sposobem na pokazanie dziecku, jak należy się zachowywać, jest nasze własne postępowanie oraz stanowcze reagowanie, jeśli jest ono niewłaściwe u dziecka. Dzieci oprócz miłości, zrozumienia, akceptacji, szacunku i uwagi potrzebują jasno sprecyzowanych zasad. To właśnie rodzice powinni je ustalić i poprzez egzekwowanie wskazywać, co jest dobre, a co złe i jak należy postępować.

Należy pamiętać, że dobrze skonstruowana zasada to taka, która:
– obowiązuje wszystkich i jest przez wszystkich przestrzegana,
– jest precyzyjna, czyli opisuje pożądane zachowanie,
– jest pozytywnie skonstruowana, to znaczy mówi, co należy robić, a nie, czego nie robić
– jest egzekwowana, czyli taka, do której przestrzegania jesteśmy w stanie doprowadzić,
– najlepiej, jeśli jest krótka i często przypominana.

Aby dziecko zaczęło przestrzegać ustalonych zasad i o nich pamiętało, należy odpowiednio je nagradzać. Wzmacnianie zachowań dziecka, na których nam zależy wiąże się przede wszystkim z ich zauważaniem. Zwykle reagujemy wtedy, gdy dziecko zachowuje się niewłaściwie, dlatego też warto przekierować swoją uwagę nawet na jego niewielkie starania i próby dostosowania się do ustalonych zasad.
Nagradzać należy za każdym razem, gdy dziecko zachowuje się w sposób pożądany, najlepiej jak najszybciej po tym, co właśnie zrobiło. Dlaczego? Ponieważ ma ono jeszcze krótki czas uwagi i skupienia, a ważne jest to, by połączyło przyjemność płynącą z nagrody z tym, co zrobiło przed chwilą. Daje to szansę na powtarzanie takich zachowań.

Pamiętajmy, że najbardziej skutecznymi nagrodami dla dziecka nie są nagrody rzeczowe, ale pochwała, uwaga poświęcona mu przez rodzica oraz jego uznanie. Nagrodą może być wspólnie zrobienie czegoś np. pieczenie ciasta, zagranie w ulubioną grę planszową, rodzinne wyjście do kina, dodatkowy czas na zabawę itp.
Nagroda sprawia przyjemność i motywuje do działania.
Nie bójmy się chwalić dzieci, gdy zauważymy w ich postępowaniu pożądane działania.

Pochwała powinna być krótka, ponieważ przedszkolak z powodu swojej krótkotrwałej uwagi najlepiej słyszy pierwsze trzy słowa, które do niego wypowiadamy. Na przykład „Buty zawiązane, świetnie” zamiast „Widzę, że udało ci się dzisiaj poradzić sobie z ubraniem” (pochwała długa, mała konkretna, szczególnie jeśli dziecko ubiera się samo, a kłopot sprawia mu jedynie wiązanie butów). Udzielając pochwały opiszmy działanie dziecka, będzie to dla niego wskazówką, co jest ważne. Na przykład- „Posprzątałeś zabawki, super! zamiast „To miło, że wykonałeś moje polecenie”.
Do pochwały można dodać to, co czuje dorosły- „Pożyczyłaś siostrze swoje kredki, jestem z ciebie dumna”.
Pochwała powinna być przede wszystkim szczera, pozbawiona aluzji, bez żadnych dodatkowych słów, wypowiedziana naturalnym tonem (straci swą moc, jeśli wtrącimy do niej swoje docinki typu- „ jak chcesz, to potrafisz posprzątać; brawo-wreszcie zjadłeś zupę)
(Tekst przygotowany na podstawie artykułu „Stawianie granic, nagradzanie” zamieszczonym w Poradniku dla rodziców „Jak wychowywać przedszkolaka” nr wydania 1/2012)

___________________________________________________________________________________________________

CO RODZICE POWINNI WIEDZIEĆ
O DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ?

Fakt pójścia do szkoły stanowi bardzo ważny moment w życiu dziecka. Rodzice również mocno przeżywają to wydarzenie. Wielu z nich zaczyna zastanawiać się, czy ich pociecha jest gotowa do podjęcia roli ucznia. Nie ulega wątpliwości, że większość rodziców chciałaby, aby ich dziecko odnosiło sukcesy w szkole, by było dobrym uczniem, by miało kolegów i dobrze czuło się na lekcjach. Na powodzenie w szkole składa się wiele czynników, które wspólnie tworzą tzw. dojrzałość szkolną.

Dojrzałość szkolna to gotowość dziecka do rozpoczęcia systematycznej nauki, to gotowość do wejścia w nowe obowiązki i nowe środowisko.

Na dojrzałość szkolną składają się osiągnięcia rozwojowe, które można ująć w trzech podstawowych sferach: fizycznej, umysłowej i emocjonalno-społecznej.

Dojrzałość fizyczna to ogólna sprawność i zdrowie dziecka. Nauka to wysiłek wymagający odporności i sprawności organizmu. Dlatego też dziecko powinno mieć skoordynowane ruchy, zarówno w zakresie motoryki dużej (dotyczącej pracy całego ciała), jak i motoryki małej (precyzyjne ruchy rąk i palców niezbędne przy pisaniu). Siedmiolatek powinien skakać na jednej nodze, utrzymać równowagę, stojąc na jednej nodze, biegać, pokonywać przeszkody. Zazwyczaj dzieci w tym wieku jeżdżą na rowerze, wspinają się na drabinki. Skoordynowana praca ciała potrzebna jest nie tylko na zajęciach wychowania fizycznego. Dziecko podczas lekcji wykleja, wycina, nawleka koraliki, rysuje i pisze. To wymaga precyzyjnych ruchów ręki, dokładnej pracy paluszków. Sprawność fizyczna przejawia się też w samodzielności – dziecko samo się ubiera i rozbiera (zapina guziki), zmienia buty (wiąże sznurowadła), pakuje plecak.

Dojrzałość poznawcza (umysłowa) – Przejawia się w zainteresowaniu dziecka nauką, zaciekawieniem zmianami zachodzącymi w najbliższym otoczeniu. Dziecko dojrzałe umysłowo potrafi porozumiewać się z otoczeniem pełnymi zdaniami. Jest w stanie skupić uwagę na dłuższy czas na tej samej czynności, potrafi z uwagą słuchać opowiadanej lub czytanej bajki i ma odpowiednio rozwiniętą pamięć. Poza tym ma dobrze rozwiniętą percepcję wzrokową (np. umie znaleźć różnice między obrazkami, układać elementy według wzoru, dobrać w pary obrazki, poskładać obrazek z pociętych elementów itp.) i słuchową (np. umieć odróżniać słuchowo głoski).

Dojrzałość emocjonalno-społeczna– Rozwój emocjonalny i społeczny jest bardzo ważny w życiu dziecka. Umożliwia mu adaptację w szkole i odnalezienie się w zespole klasowym. Dziecko powinno umiejętnie nawiązywać kontakty społeczne z rówieśnikami i dorosłymi. Powinno umieć współpracować z nimi w zabawie i przy prostych zadaniach.
 Dziecko dojrzałe społecznie jest w stanie dostosować się do reguł panujących w szkole, słucha wskazówek nauczyciela i reaguje na jego upomnienia.
Dziecko dojrzałe emocjonalnie prawidłowo reaguje na pozytywne bądź negatywne informacje dotyczące zachowania i postępów w nauce, nie załamuje się z byle powodów. Jest wytrwałe w działaniu, stara się pokonać ewentualne trudności, doprowadza rozpoczętą pracę do końca, potrafi czekać na swoją kolej.

___________________________________________________________________________________________________